Historia

Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie (PMA) rozpoczęło swoja działalność w 1923 roku opierając się na Reskrypcie Organizacyjnym wydanym przez Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Powstanie PMA jest konsekwencją realizacji założeń prawnej opieki Państwa nad zabytkami przedhistorycznymi zawartych w Dekrecie Rady Regencyjnej o opiece nad zabytkami sztuki i kultury z dnia 31 października 1918 r.

Wygląd Arsenału w 2 poł. lat trzydziestych XX w. (arch.)

W 1928 roku Prezydent Rzeczypospolitej wydał Rozporządzenie z mocą ustawy o Państwowym Muzeum Archeologicznym, które zawierało również statut Muzeum. Statut nadawał PMA prawa państwowego zakładu naukowo-badawczego mającego za zadanie badania prahistorii ziem Polski, gromadzenie, przechowywanie i udostępnianie zbiorów, konserwację zabytków oraz popularyzację prahistorii.

W okresie międzywojennym PMA pełniło także rolę centrum ochrony zabytków archeologicznych. Przejęło zbiory i obowiązki byłego Państwowego Grona Konserwatorów Zabytków Prehistorycznych, a także zabytki archeologiczne z byłego Muzeum Przemysłu i Rolnictwa, kolekcje po prof. Józefie Przyborowskim, prof. Adolfie Pawińskim, Kalikście Jagminie, Wojciechu Gersonie, Bogusławie Wernerze oraz część zbiorów Zygmunta Glogera.

Zbiory składały się w 95% z materiału archeologicznego pozyskanego w wyniku badań terenowych, posiadającego pełną wartość źródłową. Staraniem Dyrekcji PMA, utworzony został rezerwat archeologiczny w neolitycznej kopalni krzemienia w Krzemionkach Opatowskich.

Po roku 1945 zbiory PMA rozszerzone zostały o eksponaty Muzeum Archeologicznego Warszawskiego Towarzystwa Naukowego im. Erazma Majewskiego oraz pochodzące z badań wykopaliskowych w Biskupinie. W styczniu 1956 r. Muzeum w Biskupinie formalnie stało się oddziałem Państwowego Muzeum Archeologicznego.

Od 1958 r. siedzibą Państwowego Muzeum Archeologicznego jest budynek Arsenału w Warszawie przy ul. Długiej 52. W 1964 r. PMA przejęło "zespół dworsko - parkowy" w Rybnie koło Sochaczewa, w celu utworzenia zaplecza magazynowego. Z czasem oddział ten rozwinął się i stworzone zostały warunki jego wielostronnej eksploatacji jako obszernego zaplecza magazynowego, miejsca pracy i wykorzystywania zbiorów. PMA prowadzi wielostronną działalność muzealną, organizując coroczne badania wykopaliskowe wspomagające ochronę dziedzictwa archeologiczne w różnych częściach Polski (eksploracja kilku do kilkunastu obiektów), opracowuje i publikuje wyniki badań oraz studiów własnych i innych muzeów oraz instytucji archeologicznych - w tym prace źródłoznawcze, analityczne i syntetyczne.

Ponadto PMA rozwija działalność popularyzatorską we własnych siedzibach jak i innych muzeach w Polsce, jak i za zagranicą, udostępniając wystawy, przygotowując prelekcje i wykłady. Dużym zainteresowaniem cieszą się prowadzone w muzeum: lekcje muzealne, projekcje filmowe, "archeohappeningi" - pokazy dawnych technik i obróbki surowca. Od 1995 roku Państwowe Muzeum Archeologiczne we współpracy z Uniwersytetem Warszawskich organizuje coroczne festyny archeologiczne w Biskupinie.