| Strona Główna | Powrót do listy stanowisk| Informacje ogólne o stanowisku|

Cichowo, gm. Krzynowłoga Mała, woj mazowieckie
Cmentarzysko kultury łużyckiej
Grażyna Orlińska
sezony wykopaliskowe
  2005   2006 2007 2009

W 2006 roku badaniami objęto przede wszystkim wschodnią część cmentarzyska, położoną na polu uprawnym. Chciano uchwycić tutaj zasięg nekropoli i zorientować się w rozmiarze strat spowodowanych pracami rolnymi. Niewielki wykop zlokalizowano też na nieużytku, w partii środkowej stanowiska z zachowanymi pozostałościami bruku nakrywającego. Przekopano łącznie 225 m2, odkrywając 57 obiektów kultury łużyckiej z IV i starszej części V okresu epoki brązu (około 1000-800 p.n.e.): 43 groby ciałopalne (zawierające 45 pochówków, a w nich szczątki 51 osobników), 13 jam i 1 naczynie bez kości.

1.Druga warstwa bruku widziana z północnego wschodu (Fot.W Orliński ).

W wykopie na nieużytku znajdowały się 3 warstwy bruku skonstruowanego z kamieni znacznej wielkości (fot. 1). Jak dotąd w Cichowie nie stwierdzono podobnego nagromadzenia głazów. W dolnej warstwie bruku leżało uszkodzone żarno nieckowate, trzeci tego rodzaju zabytek odkryty na obszarze nekropoli

W wykopie na polu ornym uchwycono północno-wschodni zasięg cmentarzyska. Skraj wschodni, sądząc z występowania wzdłuż wschodniego brzegu wykopu jedynie pojedynczych obiektów, znajduje się tutaj nie opodal. Cmentarzysko ciągnie się natomiast ku południowi, w dół stoku cypla.
Groby były na ogół zakopane w piasku poniżej bruku. 25 pochówków złożono w pojemnikach organicznych (woreczkach, skrzynkach itp.), 15 w naczyniach glinianych i 5 bezpośrednio w ziemi. Większość pochowków miała mniej lub bardziej złożone konstrukcje kamienne. Niektóre groby oznaczano na dawnej powierzchni gruntu (fot. 2). Jedna z popielnic została ustawiona na bruku z dużych kamieni (fot. 3). Grobów jamowych, w których szczątki leżały bezpośrednio w ziemi, było tylko 5.

2.Obiekty 206 i 207 - groby w pojemnikach organicznych. Głębiej zakopany pochówek oznaczono na dawnej powierzchni gruntu stertą kamieni (Fot. W. Orliński)

3. Obiekt 185 - grób w naczyniu glinianym. Popielnicę umieszczono na płaskim kamieniu, w części środkowej niewielkiego bruku (Fot. W. Orliński)

W 2006 roku po raz pierwszy odkryto w Cichowie grób w regularnej, prostokątnej obudowie, zamknięty od góry masywnym głazem. Ścianki grobu były zbudowane z wkopanych skośnie w podłoże specjalnie dobranych lub celowo połupanych płyt kamiennych (fot. 4). Grób zawierał trzy pochówki: jeden w naczyniu i dwa w pojemnikach organicznych..

4. Obiekt 177 - grób w prostokątnej obudowie z płyt kamiennych. W profilu widoczny jest pochówek w naczyniu glinianym. W głębi, na powierzchni wykopu leży kamień, który nakrywał grób (Fot. W. Orliński)

Sześć grobów było wyposażonych w drobne wytwory krzemienne, w dwóch znajdowały się fragmenty muszelek, a w pięciu domieszka przepalonych kości zwierzęcych. Z dwóch grobów pochodzą zabytki brązowe - bransoletka i fragment spiralki. Na szczątkach z 19 innych pochówków dostrzeżono ślady tlenku miedzi świadczące, że zmarli byli wyposażeni w wyroby z brązu, które uległy zniszczeniu na stosie ciałopalnym.

W południowo-wschodniej części przebadanego obszaru znajdowały się dwa skupiska grobów, zawierające 10 i 11 pochówków zakopanych blisko siebie, a niekiedy piętrowo. W pierwszym z nich dominowały pochówki w naczyniach glinianych (fot. 5), w drugim w pojemnikach organicznych. Podobne skupisko grobów, w większości w pojemnikach organicznych, zadokumentowano w części wschodniej cmentarzyska w 2005 roku. Takich zgrupowań pochówków, w których jak się wydaje sukcesywnie byli chowani członkowie jednej rodziny, nie odkryto dotychczas w środkowej i zachodniej części nekropoli.

Niewielkie jamki o wypełniskach na ogół czarnych, niejednolitych były niewątpliwie związane z obrzędami odprawianymi na cmentarzysku. Połowa z nich nie zawierała materiału zabytkowego. W pozostałych znajdowano niewielkie ilości przepalonych szczątków ludzkich i pojedyncze ułamki ceramiki.

5. Obiekty 153 i 155 - groby w naczyniach glinianych zakopane na różnych głębokościach. Warstwa niewielkich otoczaków ułożona pod górną popielnicą nakrywała równocześnie rozsypane w piasku szczątki kolejnego osobnika - obiekt 160 (Fot. W. Orliński)

Badania zostały sfinansowane z funduszy Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Warszawie oraz z dotacji celowej Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, w ramach programu operacyjnego "Dziedzictwo Kulturowe".


| Strona Główna | Powrót do listy stanowisk| Informacje ogólne o stanowisku|