| Strona Główna | O kulturze celtyckiej|

 

 

Na wystawie prezentowane są zabytki celtyckie pochodzące z ziem polskich i Węgier, obszarów nie należących do centrum cywilizacji lateńskiej, ale stanowiących swoiste kresy, obszar styku z ludami sąsiednimi, miejsce twórczej wymiany i wzajemnych inspiracji. Celtowie byli pomostem pomiędzy światem antycznym, a "północnymi barbarzyńcami", czy też, jak w przypadku Węgier, światem koczowników wschodnich. Oprócz zdobyczy cywilizacyjnych przejętych z Grecji czy Rzymu stworzyli oni wiele własnych nowych rozwiązań technicznych w rolnictwie (żniwiarka, żarna rotacyjne) czy nawet domowym gospodarstwie (naczynia klepkowe, kraciaste tkaniny czy kłódki). Celtyckie kresy nie dostarczyły tak wspaniałych znalezisk jak groby książęce czy oppida znane z centralnych domen cywilizacji lateńskiej, niemniej jest to część tej samej cywilizacji. Prezentowana broń - miecze czy włócznie nie różnią się od znanych z Galii czy Bałkanów. Narzędzia kowalskie ilustrują najważniejszy aspekt cywilizacji celtyckiej - produkcję i obróbkę żelaza. Wśród narzędzi wyróżnia się zespół przyrządów lekarskich z grobu w Żukowicach. Z tego zespołu pochodzi jeden z najlepszych znanych z ziem polskich przykładów drobnej plastyki figuralnej. Jest to rękojeść zakończona starannie wymodelowanym przedstawieniem głowy z charakterystycznym elementem kultury celtyckiej - torkwesem na szyi. Liczne ozdoby szklane, brązowe i żelazne o swoistym, choć zmieniającym się w czasie, stylu pokazują kunszt celtyckich złotników. Ceramika - naczynia toczone na kole i malowane - to przykłady rzemiosła, które jest bliskie sztuce. Celtyckie mennictwo jest świadectwem poziomu rozwoju gospodarczego, a same monety są małymi dziełami sztuki o oryginalnej formie artystycznej. Na szczególną uwagę zasługuje rzadka moneta Wercyngetoryksa, słynnego przywódcy powstania Celtów w Galii przeciwko Rzymowi.

Najciekawszym prezentowanym zabytkiem jest unikatowe naczynie brązowe znalezione w grobie książęcym kultury przeworskiej w Łęgu Piekarskim, nad Wartą. Jest to misa zaopatrzona w dwie ozdobne płytki zdobione czerwoną emalią i dzióbek w kształcie głowy dzika. Niezwykła ekspresja tego przedstawienia dorównuje najlepszym osiągnięciom sztuki celtyckiej. Naczynie pochodzi najprawdopodobniej z terenu plemiona Belgów w I w. po Chrystusie zamieszkujących południowo wschodnią część Brytanii. Nie wiadomo jak i kiedy dotarło na ziemie polskie, świadczy jednak o dalekich i skomplikowanych kontaktach świata Celtów z ludami naszych ziem.

Celtyckie kresy to nie peryferie, lecz strefa twórczych oddziaływań i niezwykłych kontaktów jednej z najciekawszych cywilizacji starożytnej Europy.

 
komisarz wystawy:
Katarzyna Czarnecka, Anna Kucharska
(Państwowe Muzeum Archeologiczne)
koncepcja wystawy:
Anna Grossman (Muzeum Archeologiczne w Biskupinie), Marcin Rudnicki (Instytut Archeologii UW)
realizacja:
Dział Naukowo Oświatowy
(Państwowe Muzeum Archeologiczne)
opracowanie plastyczne:
Jan Żabko-Potopowicz
plansze: Anna Grossman, Marcin Rudnicki
Zabytków użyczyły:

Déri Museum, Debrecen, Węgry
Instytut Archeologii Uniwersytet Jagielloński
Instytut Archeologii Uniwersytet Warszawski
Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Oddział we Wrocławiu
Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Oddział w Warszawie
Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Stacja w Kaliszu
Muzeum Archeologiczne w Krakowie
Muzeum Archeologiczne w Poznaniu
Muzeum Archeologiczne Środkowego Nadodrza w Zielonej Górze, Świdnica
Muzeum Archeologiczno-Historyczne, Głogów
Muzeum Górnośląskie, Bytom
Muzeum Miejskie Wrocławia
Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej, Kalisz
Muzeum Okręgowe, Rzeszów