Strona główna

Wyróżniki temperaturowe (śniegowe i szronowe)

Powstawanie śniegowych wyróżników
obiektów archeologicznych
(rys. L. Kobylińska, wg O. Braascha)

Efemerycznym zjawiskiem są także szronowe i śniegowe wyróżniki stanowisk archeologicznych, których powstawanie wiąże się z różnicą temperatury pomiędzy obiektami archeologicznymi a otaczającą je naturalną glebą.

W wilgotniejszym, porowatym materiale wypełniska obiektów archeologicznych gromadzi się zazwyczaj więcej ciepła niż w otaczającym gruncie, co sprawia, że późną jesienią nad np. wypełnionymi fosami czy jamami osadniczymi pierwszy śnieg lub szron szybciej topnieją, powodując powstanie ciemnych plam na białym, pokrytym śniegiem tle. Do sytuacji odwrotnej dochodzi z kolei wczesną wiosną, kiedy ze względu na intensywniejsze wypromieniowywanie ciepła przez ukryty pod ziemią mur, przykrywająca go cienka warstwa gleby silnie się wychładza, albo kiedy wilgotniejsze od otoczenia wypełnisko fosy po długich, silnych mrozach zamarza. Nad miejscami takimi podczas roztopów śnieg utrzymuje się dłużej.

Wyróżniki szronowe i śniegowe są z reguły bardzo krótkotrwałe. Z tego względu poszukiwanie śladów będących wynikiem zróżnicowania temperatury gruntu wymaga w zimie szczególnie starannego śledzenia rozwoju sytuacji pogodowej, tak aby nie przeoczyć właściwego momentu do startu.