Zbiory Pracowni Antropologicznej

Pracownia Antropologiczna PMA istnieje od 1962 r. i zajmuje się biologią dawnych populacji ludzkich, ściśle współpracując z naukami medycznymi (anatomią człowieka, radio­logią, ortodoncją), humanistycznymi (archeologią, historią) i przyrodniczymi (biologią, ekologią) oraz ścisłymi (matematyką, statystyką). Opisuje i wyjaśnia przebieg procesu ewolucji biokulturowej człowieka, na podstawie ww. badań ludzkich szczątków kostnych, odkrywanych w trakcie wykopalisk, stosując specyficzne metody i procedury badawcze pozwalające na rekonstrukcję stanu biologicznego grup pradziejowych i historycznych.
Podstawowe znaczenie ma przy tym budowa anatomiczna układu kostnego, antropometria kostna, zajmujące się opisywaniem cech szkieletu ludzkiego wg określonych zasad i procedur badawczych, tj. opisu cech morfologicznych i niemetrycznych kości czaszki i szkieletu pozaczaszkowego. Budowa morfologiczna kośćca pozwala na ocenę płci, wieku, wysokości ciała w chwili śmierci osobnika. Ważną dziedziną jest tu również badanie zmian patologicznych, uchwytnych na materiale kostnym.

Analiza paleodemograficzna obejmuje m.in. badanie długości życia, struktury wymieralności wg wieku i płci zmarłych, stanu i dynamiki biologicznej grup pradziejowych. Nowe badania z zakresu antropologii biologicznej i historycznej polegają na analizie zawartości pierwiastków śladowych w kościach ludzkich i w glebie, umożliwiając określenie warunków żywieniowych w populacjach pradziejowych, stosuje się również metody identyfikacji sekwencji DNA,
w tym i mitochondrialnego (przy współpracy z wyspecjalizowanymi placówkami UW i UMCS), umożliwiające śledzenie pokrewieństw genetycznych na poziomie osobniczym
i międzypopulacyjnym.

Pracownia Antropologiczna PMA stosuje również komputerowe techniki przetwarzania danych statystycznych umożliwiające wykonywanie analiz porównawczych, czyli badanie zmienności wewnątrz- i zewnątrz grupowych.
Wdrażane są również metody pozwalające na określenie poziomu życia populacji pradziejowych i historycznych na podstawie określenia warunków żywieniowych i stanu zdrowotnego. Analizowany też jest poziom stresu (czyli reakcja organizmu na czynniki kształtujące warunki życia) uchwytny w badaniach morfologicznych, chemicznych, gene­tycznych czy radiologicznych szkieletu.

W zbiorach Pracowni Antropologicznej PMA znajduje się m.in.: szkielet z Janisławic, szkielety kostne ze stanowiska Giżycko-Palmowo, czaszka neolityczna z podwójną trepanacją z Dłubani, szkielet kostny z Woźnej Wsi, szkielet kostny z Żemik Górnych, materiał kostny z cmentarzyska w Czekanowie, odlew czaszki z Warszawy-Grochowa i jej rekonstrukcja, wybrane odlewy czaszek (wykonane w Instytucie Antropologii we Wrocławiu) ilustrujące ewolucje form ludzkich .